Czym są zielone kompetencje i dlaczego o nich teraz tak głośno?
Zielona transformacja nie jest już trendem – to kierunek, w którym zmierza cała globalna gospodarka. Od gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ), przez obowiązkowe raportowanie ESG, aż po zmieniające się oczekiwania konsumentów i inwestorów – firmy muszą dostosowywać się do nowej rzeczywistości. W tym kontekście zielone kompetencje (czyli zestaw wiedzy, umiejętności i postaw wspierających zrównoważony rozwój i transformację klimatyczną) stają się podstawowym narzędziem budowania przewagi konkurencyjnej.
Co to 'zielone kompetencje?
Zielone kompetencje to znacznie więcej niż szkolenie z raportowania ESG czy kurs o gospodarce o obiegu zamkniętym. To rozbudowany zestaw umiejętności, które różnią się w zależności od działu firmy – inne są potrzebne kadrze zarządzającej, inne zespołom HR, produkcji, zakupów czy marketingu. Wszystkie mają jednak wspólny cel: przygotować organizację na wyzwania nowej gospodarki – zrównoważonej, regulowanej i coraz bardziej odpowiedzialnej.
Choć nie istnieje jedna definicja zielonych kompetencji, instytucje międzynarodowe zgadzają się, że ich zakres obejmuje zarówno wiedzę techniczną, jak i kompetencje społeczne, przywódcze czy strategiczne. Według raportu Międzynarodowej Organizacji Pracy „Skills for a Greener Future”, podstawą jest świadomość ekologiczna, otwartość na zmiany, umiejętność uczenia się nowych technologii oraz zdolność współpracy wewnątrz organizacji przy ograniczaniu śladu środowiskowego. Istotna jest także odporność psychiczna, przedsiębiorczość oraz zdolność komunikowania i promowania zmian – nie tylko wśród współpracowników, ale również klientów czy partnerów.
Na bardziej zaawansowanych stanowiskach liczy się także myślenie analityczne, umiejętność zarządzania projektami ESG, prowadzenia innowacji, doradzania klientom w zakresie zielonych rozwiązań czy skutecznej komunikacji na rynkach międzynarodowych. Również Komisja Europejska, w ramach programu GreenComp, podkreśla konieczność rozwijania wartości zrównoważonego rozwoju, umiejętności systemowego myślenia, wizualizacji przyszłości oraz wspólnego działania na rzecz pozytywnych zmian. Zdolność do krytycznej analizy, rozumienia złożoności problemów środowiskowych, budowania strategii adaptacyjnych i wdrażania ich w rzeczywistości biznesowej staje się nieodzowna.
Zielone kompetencje nie są zatem zbiorem technicznych kursów, ale kompletnym podejściem do zarządzania zmianą – zarówno środowiskową, jak i społeczną. I właśnie dlatego ich rozwój warto traktować jako inwestycję w odporność firmy, jej innowacyjność i zdolność do konkurowania na wymagającym rynku.
Problem: Luka kompetencyjna, która zagraża konkurencyjności firm
Według raportu Światowego Forum Ekonomicznego („Future of Jobs Report 2025”), przeciętny pracownik może spodziewać się, że w latach 2025–2030 aż 39% jego obecnych kompetencji ulegnie transformacji lub stanie się nieaktualna. Ten sam raport podkreśla, że wśród 10 najszybciej zyskujących na znaczeniu kompetencji znajduje się odpowiedzialność środowiskowa (environmental stewardship), czyli umiejętność podejmowania decyzji z myślą o długofalowej ochronie zasobów naturalnych i środowiska. To pokazuje, że firmy będą coraz bardziej potrzebowały pracowników z zielonymi kompetencjami, którzy potrafią dostosowywać się do transformacji środowiskowej i zmian w kierunku zrównoważonego rozwoju. Tymczasem wiele organizacji nie posiada wewnętrznych zasobów ani wiedzy, by wdrażać strategie ESG, realizować raportowanie CSRD czy implementować zasady GOZ.
W Polsce rośnie zapotrzebowanie na specjalistów posiadających zielone kompetencje, jednak rynek pracy nie nadąża za tą transformacją. Jak wskazuje raport Konfederacji Lewiatan (2022) „Zielone kompetencje i miejsca pracy w Polsce w perspektywie 2030 roku”, niemal wszyscy pracodawcy, u których powstały nowe stanowiska związane z zieloną transformacją, deklarowali trudność w znalezieniu kandydatów z odpowiednimi umiejętnościami. Powodem jest nie tylko ich niska dostępność na rynku, ale też fakt, że zielone kompetencje nie są wystarczająco rozwijane w systemie edukacji. Co istotne, kompetencje te są wyjątkowo wymagające, ponieważ łączą wiedzę techniczną z umiejętnościami strategicznymi, czego tradycyjne ścieżki kształcenia często nie oferują.
Jednocześnie Polskie, Euopejskie i globalne instytucje – w tym Międzynarodowa Organizacja Pracy, World Economic Forum, McKinsey, Komisja Europejska czy PARP – jednoznacznie wskazują, że zielone kompetencje to fundament transformacji gospodarki i filar konkurencyjności firm we wszystkich sektorach.
Rozwiązanie: Zielone kompetencje, które realnie wspierajá rozwój firmy
Dlatego najlepszym sposobem, by już teraz zyskać przewagę konkurencyjną i zabezpieczyć się przed niedoborem odpowiednio przygotowanej kadry w przyszłości, jest świadome inwestowanie w rozwój zielonych kompetencji wewnątrz organizacji – poprzez dedykowane szkolenia, audyty kompetencyjne oraz wdrażanie zasad ESG w sposób zrozumiały, systemowy i dopasowany do realiów danej branży.
Warto również podkreślić, że zielone kompetencje to nie tylko przewaga strategiczna – ale także silny czynnik motywacyjny dla pracowników, zwłaszcza młodszych pokoleń. Według 2016 Cone Communications Millennial Employee Engagement Study aż 83% millenialsów deklaruje większą lojalność wobec firm, które umożliwiają im realne zaangażowanie w działania społeczne i środowiskowe. Natomiast a88% twierdzi, że ich praca jest bardziej satysfakcjonująca, gdy mogą mieć pozytywny wpływ na otoczenie.
To pokazuje, że inwestowanie w kompetencje związane z ESG i zrównoważonym rozwojem nie tylko rozwija wiedzę i umiejętności zespołów, ale również wzmacnia ich zaangażowanie, poczucie sensu i przynależności, co przekłada się na lojalność i niższą rotację kadry – kluczowe czynniki w obliczu rosnących wyzwań rynku pracy.
Dodatkowo, firmy rozwijające zielone kompetencje osiągają wymierne korzyści biznesowe:
- Lepsze wyniki operacyjne – dzięki optymalizacji zużycia energii, materiałów i surowców oraz wdrażaniu bardziej efektywnych procesów.
- Większe możliwości finansowania – banki, fundusze i inwestorzy coraz częściej warunkują wsparcie spełnianiem standardów ESG.
- Zaufanie klientów i interesariuszy – w tym młodszych pokoleń konsumentów, dla których odpowiedzialność społeczna i środowiskowa to jeden z kluczowych czynników decyzyjnych.
- Wyższa skuteczność w przetargach – gdzie zgodność z ESG i posiadanie przeszkolonej, świadomej kadry to coraz częściej warunek formalny udziału.
- Odporność na zmiany – firmy z rozwiniętymi zielonymi kompetencjami lepiej adaptują się do zmian legislacyjnych, rynkowych i klimatycznych, zachowując stabilność i ciągłość operacyjną.
W OZGA Group wspieramy firmy w rozwijaniu tych kompetencji poprzez warsztaty i szkolenia dopasowane do konkretnych potrzeb organizacji. Uczymy m.in. jak wdrażać zgodność z regulacjami ESG (CSRD, Taksonomia UE), jak budować zrównoważone modele biznesowe, promować działania środowiskowe w komunikacji zewnętrznej i wewnętrznej, a także jak rozwijać myślenie krytyczne i współpracę międzydziałową. Nasze szkolenia łączą wiedzę merytoryczną z praktyką – tak, aby zielona transformacja przynosiła realne efekty.
Źródła:
- Konfederacja Lewiatan (2022) “Zielone kompetencje i miejsca pracy w Polsce w perspektywie 2030 roku”
- Komisja Europejska (2024) Zielone zawody przyszłości: Jakie kompetencje są kluczem do sukcesu na rynku pracy?
- International Labour Organisation (2019) Skills for a Greener Future: A Global Review
- World Economic Forum (2025) Future of Jobs Report
- PARP (2024) Rekomendacja Rady Programowej ds. kompetencji nr 1/2024
